Annelik İzni veya ücretsiz Müsade Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Incelemeler Hakkında Mevzuat bugünkü Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

ÖNCE BU İZİNLER 

Bayan işçi, doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonradan sekiz hafta almak üzere toplam on altı hafta çalıştırılamıyor. Çoğul gebeliklerde doğumdan önceki 8 haftalık süreye 2 hafta daha ekleniyor. Ama afiyet durumunun iyi olduğunu belgeleyen anne adayları, doğum öncesi 3 haftaya kadar çalışıp, kalan 5 haftayı doğum sonrası süreye ekletebiliyor. 

Erken doğumda ise doğumdan önce kullanılamayan izinler, doğum sonrası iznine eklemek mümkün. Doğumda ya da doğum ardından annenin ölümü halinde, annenin doğum sonrası izinleri babaya kullandırılabiliyor. 

Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine ya da evlat edinen işçiye, çocuğun aileye sahiden teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık izni kullandırılabiliyor. 

Annelik izninde belirli süreler, işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine kadar doğumdan önce ve sonradan gerekirse artırılabiliyor. 

3 ÇOCUKLU ANNEYE 6 AY SÜREYLE YARIM ÇALIŞMA 

Analık izninin bitiminden itibaren çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi için bayan işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen bayan veya erkeğe istekleri halinde ‘bedava ’ yarım gün müsade verilebiliyor. Bu zaman birinci doğumda 60 gün; ikinci doğumda 120 gün ve sonraki doğumlarda 180 güne çıkıyor. Bu süreler boyunca kadın veya erkek emekçi haftalık egzersiz süresi olan 45 saatin yarısı dek olan sürece yani 22.5 saatinde izinli sayılıyor. Maden işçileri için haftalık çalışma süresi 37.5 saatolduğundan bunun yarısı olan yaklaşık 19 saat ücretsiz izin yapılabiliyor. Çoğul gebeliklerde yani ikiz, üçüz gibi doğumlar için bu sürelere 30 gün ek ediliyor. Engelli doğumda, doktor raporuyla belgelendirme şartıyla, yarım çalışma süresi 1 yıla çıkıyor. Ücretsiz izinden yararlan bayan emekçi, bir yaşından küçük çocuğu için jurnal 1.5 saat olan süt izninden ise yararlanamıyor. 

6 AYA DEĞIN DA BEDAVA MÜSADE HAKKI

Bayan işçiye ayrıca analık izninin bitiminden itibaren 6 aya değin ücretsiz müsade de verilebiliyor. Bu izinden yeniden üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen anne ya da babalar da yararlanabiliyor. 

İSTERSE ‘KISMEN ’ ÇALIŞACAK

Emekçi, bu izinlerden birinin bitiminden itibaren isterse patronundan ‘kısmi çalışma ’  talebinde de bulunabilecek. Kısmi çalışma işyerinde yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi değin çalışıp, kalan sürede izinli sayılması anlamına geliyor. Mesela haftada 6 gün 45 saat çalışılan bir işyerinde, doğum yapan ya da evlat edinen birey, 4 gün çalışıp, 2 gün de ilave müsade yapabilecek. Kısmi egzersiz yerine getirmek için, bedava iznin bitimini beklemek de gerekmiyor. Ancak işçinin kısmi çalışmaya başlamadan 1 ay önce patronuna yazılmış olarak başvurması gerekiyor. 

Bu başvuruda haftanın her günü çalışılacaksa mesainin başlangıç ve bitiş saatlerinin; haftanın belirtilmiş günlerinde çalışılacaksa seçim edilen iş günlerinin de yer alması gerekiyor. 

ÇOCUK OKULA BAŞLAYANA KADAR

Kısmi süreli egzersiz,  çocuğun mecbur ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına değin herhangi bir zamanda istek edilip kullanılabilecek. 

EŞİN BİRİ ÇALIŞMIYORSA BAŞVURULAMAYACAK OYSA…

Ebeveynlerden birinin çalışmaması hâlinde, çalışan benzer kısmi süreli alıştırma başvurusunda bulunamayacak. Ancak;a) Ebeveynlerden birinin aralıksız bakım ve tedavisini gerektiren bir hastalığının olması ve bu hastalığın bütün teşekküllü hastane ya da üniversite hastanesinden alınacak doktor raporuyla belgelendirilmesi,b) Velayetin mahkemece eşlerden birine verilmesi hâlinde çocuğun velayetine sahip ebeveynin talepte bulunması, c) Üç yaşını doldurmamış bir çocuğun münferiden evlat edinilmesi, hâllerinde bu şart aranmayacak. 

Keza kısmi alıştırma başvurusu esnasında aranan bu şartlar; ardından kaybedilse bile yargı devam edecek. 

IŞVEREN İTİRAZ EDEMEYECEK

Kısmi süreli alıştırma talebini işverenin, işçinin başvuru tarihinden itibaren en geç 1 ay içinde karşılaması ve bunu bir yazıyla bildirmesi gerekiyor. Patron, işçinin dilekçesine cevap vermez ise; işçinin talebi dilekçede belirtilen tarihte veya bu tarihi takip eden ilk iş gününde geçerlilik kazanmış sayılacak. Patron, bu gerekçeyle işçinin işine son veremeyecek.

ÇALIŞMA GÜN VE SAATİNİ PATRON BELİRLEYECEK

Kısmi süreli çalışmanın mesai açılış ve bitiş saatlerini ya da günlerini o yerin gelenekleri, işçinin yapmakta olduğu işin niteliği ve işçinin talebi dikkate alınarak işveren tarafından belirlenecek. 
İşçinin ödenti ve paraya ilişkin öteki hakları ise çalıştığı süreye orantılı olarak ödenecek. 

BU IŞ YERLERİNDE IŞVEREN KARAR VERECEK

Fakat aşağıdaki işlerde çalışanlar için ‘kısmi egzersiz ’ izni için işveren onayı gerekecek: a) Özel sıhhat kuruluşlarında ilgili yönetmelik gereğince yükümlü müdür, sorumlu doktor, laboratuvar sorumlusu ve sağlık hizmetinden sanılan işlerde bütün zamanlı çalışması öngörülenler kadar yerine getirilen işlerde,b) Nitelikleri dolayısıyla kesintisiz çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar hâlinde emekçi çalıştırılarak yürütülen sanayiden sayılan işlerde, c) Nitelikleri dolayısıyla bir yıldan az süren mevsimlik, kampanya veya vaat işlerinde,ç) Meslek süresinin haftanın egzersiz günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakımından uygun olmayan işlerde,

SENDİKALI İŞÇİLER 

Sendikalı iş yerlerinde kısmi süreli egzersiz, toplu meslek sözleşmesinde hem gündeme getirebilecek. 

OKULA BAŞLAMADAN DÖNEBİLİR

Kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, çocuğu okula başlamadan bütün süreli çalışmaya dönebilecek. Oysa o çocuk için bir daha bu haktan yararlanamayacak. Kısmi çalışmayı son vermek isteyen emekçi patrona bir ay evvelden yazılı bildirimde bulunacak. 

YERİNE ALINANIN İŞİ SONA ERECEK

Kısmi süreli çalışmaya geçen işçinin tam süreli çalışmaya başlaması hâlinde yerine alınan işçinin meslek sözleşmesi kendiliğinden sona erecek. Lakin kısmi süreli çalışmaya geçen emekçi, işten kendi isteğiyle ayrılırsa yerine alınan işçinin meslek sözleşmesi yazılı onayı olması koşuluyla fesih tarihinden itibaren belirsiz ve tam süreli sözleşmeye dönüşecek.