Lozan’da neler olacak?
Taha Dağlı’nın analizi
Lozan ’da bir zirve ve bu zirveye ABD, Rusya, Türkiye, Suudi Arabistan, Katar ile İran katılacak.
Ama ABD daha 3 hafta önce Rusya ile Suriye konusundaki görüşmelerini erteleme kararı almıştı. İpler kopma noktasına gelmişti.
Derhal bir anda Lozan ’da Suriye toplantısı nereden çıktı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ’ın geçen ay sonunda yaptığı Lozan çıkışıyla başlayayım.
Bu mesele iç gündemde geniş akustik bulmuştu. CHP hassaslık gösterip Lozan tartışmasında taraf oldu. Ancak o sözlerin ana muhatabı Batı ’ydı.
Zaten Erdoğan ’ın Lozan ’la ilgili hatırlatmalarının anında ardından ABD ’nin verdiği sufleyi okuyan Irak ’taki kukla hükümet, Başika ’daki Türk askerini işgalci bildiri edip, Türkiye ’nin Musul operasyonuna katılamayacağını söyledi.
Yani Lozan ’dan niyet Musul ’du genel anlamda Türkiye ’nin sınırlarıydı.
Cumhurbaşkanı Irak ’tan gelen Amerikan çağrılarına aralıksız “Musul operasyonunda yer alacağız” karşılığını verdi.
ABD ’den yapılan son açıklamalara göz atacak olursak keza Dışişleri Bakanlığı keza de Koalisyon komutanlığı, Türkiye ’nin Musul operasyonuna katılıp katılmayacağı yönündeki kararla ilgili olarak “bunu biz değil Irak hükümeti verecek” dedi.
Musul ısrarı, ABD ’nin topu Irak ’taki kukla hükümete atmasına yol açtı.
Ne yani ABD Başkanı Obama, Musul gibi kritik bir operasyonda ipleri, selam vermek için peşinde dolaşan Irak Başbakanına mı bırakacak?
anlaşılan Cumartesi günü Lozan ’da sadece Suriye konuşulmayacak zirvenin ajandasında Irak ve Musul da olacak.
ABD, Rusya, Türkiye, İran ve Körfez ülkelerinin yer alacağı bir Lozan masası kuruluyor.
Burada AB ’nin yetkisiz olduğunu görüyoruz. Ancak 15 Ekim ’de Lozan ’daki bu toplantının ertesi günü AB ülkelerinin temsilcileri Londra ’da bir araya geliyor. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry Lozan ’dan daha sonra Londra ’ya geçip Suriye ve Irak konularını Avrupalı muhataplarıyla analiz edecek.
100 YIL DAHA SONRA LOZAN
100 yıl önceki Lozan ’la bugünkü Lozan ’a gelecek olursak. Eylül sonunda Cumhurbaşkanı Erdoğan ’ın 100 sene önceki Lozan anlaşmasıyla ilgili itirazlarını bir kere daha hatırlayın.
Görüşme masası kuruluyor lakin aleyhinde tarafın dayatmalarıyla karşı karşıya kalıp, kabul etmek zorunda bırakılıyorsunuz.
İşte uluslararası ilişkilerde buna bahis denmiyor, dayatma deniyor, 100 sene önceki Lozan böyle bir şeydi.
Çünkü tartışma, o masada oturan tarafların ellerinin benzeşen düzeyle kuvvetli olmasıyla yapılır. Daha masaya otururken, 3-0 yenik başlarsanız, oradan müzakere çıkmaz.
Cumhurbaşkanı Erdoğan bunu izah etti Batı ’ya. Anında sonrasında Musul ’a siz gelemezsiniz diyenlere de “bildiğimizi okuyacağız, Musul ’da biz de varız” yanıtını verdi.
100 yıl önceki Lozan ’la bugünkü Lozan ’ı karşılaştırma edecek olursak, Türkiye hakiki anlamda müzakere masasına oturuyor, eli son derece güçlü ve her türlü dayatmaya “asla hayır” diyebiliyor, bu dediğini de aleyhinde tarafa kabul ettirebiliyor.
Yani bundan sonraki Lozan ’da Türkiye ’ye karşısında kimse dayatma yapamayacak. Çünkü tüm dayatmalara karşı net cevap verildi ve tüm dayatmalardan zaferle çıkıldı.
Bu saatten sonradan lüzum Suriye gerekse Irak konularında adı Lozan olsun Londra olsun fark etmez, yapılacak olan bütün toplantılarda Türkiye, hakkını yedirmeyecek, hakkı neyse onu alacak.
Zira elde bir Fırat Kalkanı operasyonu var, Suriye gerçekleri var, bu saatten daha sonra Musul konusunda Türkiye ’nin önünü kimse kesemez, Lozan ve sonrasında bu durum daha net ortaya çıkacaktır.
Yan dahası şu detaya uyarı çekmekte avantaj var, Cumartesi günü masada Suudi Arabistan ile Katar da olacak. Bugün Suriye ’de Bağımsızlık Suriye Ordusu ile Türk askeri arasındaki karşılıklı operasyonlarda körfez ülkelerinin desteği söz konusu.
Bu anlamda Suudi Arabistan ile Katar ’ın Suriye ’de Türkiye ile benzer safta durduklarını ve bu safa bedensel destek sağladıklarını göz ardı edemeyiz.
Benzer şart masanın karşısında duranlar için de geçerli yani Rusya ve İran.
Lozan toplantısı öncesi Rusya, Türkiye ile öylesine yakınlaştı ki, masadaki Suriye dengelerinde Türkiye ile Rusya arasındaki ihtilaf, ABD ’nin müttefikliğinden daha delikanlıca duruyor.
