Gelecek yüzyılın deneyinde Türk imzası

Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi ’ndeki (CERN) Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ’nın (LHC) yerine yapılacak Geleceğin Yuvarlak Çarpıştırcısı (FCC) projesine Türkiye ’den İstanbul Üniversitesi (İÜ) öncülüğünde 7 üniversite imza attı. Evrenin büyük bölümünü yaratıcı karanlık madde üzerinde yıllardır alıştırma yapan nükleer bilimciler, LHC ile proton parçacıklarını rekor hızda çarpıştırarak yüzyılın deneyini yaptılar. Şimdi ise gelecek yüzyılın deneyine hazırlanıyorlar.

BU DAHA BAŞLANGIÇ

İÜ Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sehban Kartal, projenin geleceğe karşın büyük bir adım  olduğunu belirterek “29 ülkeden katılım olacak. Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ’na bakacak olursak birincil çalışmaları 1990 ’larda yapılmaya başlandı.  Arka planda yıllardan beri süren bir çalışma var. Geleceğin Yuvarlak Hızlandırıcıları Projesi de az önce açılış aşamasında. Biz de bu deneye tam aza olarak yeralma için ikili uzlaşma imzaladık” dedi. Türkiye ’den 7 üniversitenin projeye katkı sağladığını aktaran Kartal, “Makine mühendisinden elektrik mühendisine kadar aklınıza gelebilecek her konu CERN ’de karşılık bulabiliyor. Proje dahilinde deneylerin birincil çalışmaları bu odalarda, bilgisayarlarda başta simülasyonlarla başlayacak, prototipler yapılacak, detektörler geliştirilecek” ifadelerini kullandı.

ARAŞTIRMACIYA DESTEK

Genç araştırmacıların desteklenmesi ve teşvik edilmesinin önemine dikkati çeken Kartal, şunları kaydetti: “Projede yer almak isteyenlere çağrı yapılacak. Bilim adamlarına verilebilecek her fiziksel desteğin mutlaka geri dönüşü olacaktır. Bu Türkiye ’de yetenekli, geleceği parlak öğrencileri temel bilime kazandırmak açısından büyük bir fırsat. TÜBİTAK, TAEK ve TÜBA gibi kurumların onları desteklemesi çok önemli. Projede çalışacak araştırmacılara bitmiş bir bedensel destek sağlanarak daha sonraki dönemde projenin gidişatı peşine düşüp takip edilebilir.”