Başkanlık sistemi anketinde vatandaş ne dedi?
Araştırmada “Sistem değişikliği konusunda AK Parti ile MHP uzlaşmış görünüyor. Siz bu uzlaşmayı nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna deneklerin yüzde 52.9 ’u olumlu, yüzde 47.1 ’i ise olumsuz yanıt verdi.
Partilere tarafından dağılımda AK Partililerin yüzde 90.6 ’sı, MHP ’lilerin de yüzde 36.3 ’ü bu işbirliğini olumlu bulduğunu söyledi. CHP ’lilerin yüzde 84.2 ’si, HDP ’lilerin ise yüzde 96.1 ’i bu meslek birliğini olumsuz bulduklarını belirtti.
YÜZDE 12.7 KARARSIZ
Araştırmaya göre, Başkanlık-Cumhurbaşkanlığı sistemi seçmenin yüzde 45.7 ’si tarafından takviye görüyor. Bu sayı Haziran 2016 ’da yüzde 37.4 olarak ölçülmüştü. Son araştırmada referandumda “hayır” diyeceğini söyleyenlerin oranı ise yüzde 41.6 olarak belirlendi. Bu oran Haziran 2016 ’da ise yüzde 42.5 ’ti.
Halkın yüzde 12.7 ’si ise bu konuda henüz kesin olmayan olduğunu ifade etti. Kararsızlar dağıtıldığında sistem değişikliğine takviye yüzde 52 ’ye çıkıyor. AK Parti seçmeninin yüzde 78.3 ’ü, MHP seçmeninin yüzde 28.6 ’sı sistem değişikliğini destekleyeceğini söylüyor. CHP seçmeninin yüzde 83.1 ’i, HDP seçmeninin yüzde 88.8 ’i değişikliği desteklemeyeceğini ifade ediyor. “Desteklerim” diyen CHP ’lilerin oranı yüzde 10.1, HDP ’lilerin ise 1.7 olarak belirlendi.
Mümkün bir referandumda “sistem değişikliği” için ne dersiniz?
Araştırmaya tarafından yaş yükseldikçe referandumda “evet” derim diyenlerin oranı genel ortalamanın üzerine çıkıyor.
“Kararsızım” ve “Fikrim değil” diyenler aralarında da kadınlar, düşük eğitimliler ve kırsal bölgelerde yaşayanlar çoğunlukta yer alıyor. Karadeniz, İç Anadolu ve Doğu Anadolu ’da “evet” derim diyenlerin oranı Türkiye ortalamasının üstünde yer alıyor.
Fikri olmayanlar dağıtıldığında:
“ERDOĞAN DEDİĞİ İÇİN”
Değişikliği destekleyenlere “Sistem değişikliğine neden evet dediğinizi derhal size okuyacaklarımdan hangisi en iyi şekilde ifade eder?” denilerek şu seçenekler sunuldu:
“Evet” derim diyenlerin nedenleri:
“1) Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan evet dediği için ben de evet diyorum.
2) Parlamenter sistemin Türkiye için artık yerinde olmadığını düşünüyorum o yüzden evet diyorum.”
Sistem değişikliğine evet diyenlerin yüzde 44.8 ’i “Recep Tayyip Erdoğan evet dediği için ben de evet diyorum” derken, yüzde 55.2 ’si “Parlamenter sistemin Türkiye için yerinde olmadığını düşünüyorum o yüzden evet diyorum” yanıtını seçti.
Referandumda hayır diyeceğini söyleyenlere ise “Sistem değişikliğine neden hayır dediğinizi hemen size okuyacaklarımdan hangisi en iyi şekilde açıklama eder?” denilerek şu seçenekler sunuldu:
1) Sistem değişikliğine karşısında değilim ama Erdoğan seçileceği için hayır diyorum.
2) Parlamenter sistemin Türkiye için daha uygun olduğunu düşünüyorum.”
Yüzde 30.9 ’u birinci, yüzde 69.1 ise ikinci yanıtı tercih etti.
YÜZDE 19.6 BİLGİSİZ
“Sistem değişikliğine hayır” diyenlerin nedenleri:
“Başkanlık sistemi hakkında ne dek bilgi sahibi olduğunuzu düşünüyorsunuz?”sorusuna Türkiye ’de yaşayan 18 yaş ve üzeri nüfusun yüzde 42.3 ’ü başkanlık sistemi hakkında veri sahibi olduğunu ifade etti. Yüzde 31.5 ise “Çok az data sahibiyim” dedi. “Data sahibi değilim” diyenler yüzde 19.6, yanıt vermeyenler ve “Fikrim değil” diyenler ise yüzde 6.6.
“Sistem değişikliği” hakkında ne değin bilgi sahibisiniz?
15 TEMMUZ’DAN SONRADAN EVET DİYENLER ARTTI
Adaletli Gür ’ün araştırmaya dair yorumu şöyle:
15 Temmuz ’a değin yapılan araştırmalarda halk seçilmiş cumhurbaşkanı ile başbakanın olması ülkede iki başlılığa yol açar demekle birlikte başkanlık modeline sıcak bakmamakta, hayır cevapları tüm araştırmalarda evetlerden fazla çıkmaktaydı.
Darbe girişimi ile birlikte keza Cumhurbaşkanı Erdoğan ’a duyulan güven ve sempati arttı hem de sistem değişikliği ile birlikte terörle uğraş gibi konularda sistem değişikliğinde daha etkin mücadele edileceği fikri hakim olmaya başladı. bu nedenle “evet” derim diyenlerin oranı 15 Temmuz ’dan daha sonra çabuk arttı. Kasım ayı sonunda yaptığımız araştırmada “evet” diyenlerin “hayır” diyenlerden pozitif olduğunu görüyoruz.
Araştırma sonuçlarında görüldüğü gibi seçmenin kayda değer bir bölümü sistem değişikliğinden daha fazla Cumhurbaşkanı Erdoğan ’ın pozisyonunu dikkate alarak karar veriyor.
AK Parti ile MHP ’nin üstünde uzlaştığı mini anayasa paketi TBMM ’ye geldiğinde içeriği kamuoyu önünde tartışıldıkça vatandaşın tercihi daha da belirginleşecektir. Olası bir referandumda sadece anayasa değişikliği ile ilgili maddelerin oylanmayacağını, halk oylaması tarihinde ülkenin içinde bulunduğu konjonktürel ortamın da etkin olacağını unutmamak gerek.
Başkanlık-partili cumhurbaşkanlığı referandumu (bugün seçim olsa)
